Zerdeçal, Kurkuma, Curcuma domestika

ZERDEÇAL

Çok Yıllık
0,7-1,2m
5-9 Aylar
Ça,Ho,Na
Kökü

Zerdeçal, Kurkuma, Curcuma domestika VAL.
Zerdeçav Syn: Curcuma Longa L.
Zerde Amomum Curcuma YALQ.
Hint zerdaçalı
Kurkuma
Sarıkök
Sarıboya

Familyası: Zencefilgillerden, Ingwergewachhse, Zingiberaceae
Drugları: Zerdeçal yumrusu(kökü), curcumae longae rhizoma
Zerdeçal yumrusu, çay, baharat, tentür ve natürel ilaç yapımında kul*lanılır.
Giriş: zencefilgillerin bir alt grubuna dahil olan kurkumagillerin takriben 40 türü mevcuttur ve bunlardan en önemlileri Hint zerdeçalı, Curcuma Domerstica, Java Zerdeçalı, C. Xanthorrhiza, Malezya Zerdeçalı, C. Zedoaria ve Bengaldeş Zerdeçalı, C. Aromatica bu dört türü çay, tentür ve natil ilacı yapılır. Ayrıca süs bitkisi olarak yetiştirilen pembe zerdeçal, C. Rosea(C. Roseaana) gibi türlerde vardır. Zerdeçal binlerce yıldır Hindistan, Endonezya, Malezya, Bangladeş gibi ülkelerde bilinmekte ve kullanılmaktadır. Önce Arap ülkelerine sonra Türklere gelen bitki bura*dan 1500’lü yıllarda Avrupa’ya baharat olarak satılmaya başlanmıştır. Tarihte hekimler tarafından özellikle tropik ülkelerde görülen karaciğer rahatsızlıklarına karşı kullanılmıştır. Günümüzde yapılan modern araş*tırmalarda bitkinin gerçekten etkili olduğu anlaşılmış ve çeşitli bitkisel ilaçlar yapılmıştır
Botanik: Zerdeçal dikine yükselen bir bitki olup çok yıllıktır. Kökleri ana ve yan köklerden oluşur, ana kök yumru şeklinde, yan kökler parmak kalınlığında, yer elması şeklinde, dışı kahverengimsi içi sarı veya kır*mızımsı sarı renktedir. Yaprak sapları iki bölümden oluşur. Birinci kısmı gövdeyi saran kısım, ikinci kısım gövdeden ayrılan kısımdır ve takriben bir metre uzunluğundadır. Yaprakları 50-80cm uzunluğunda 20-40cm eninde oval şekilde, kenarları dalgalı, ortada ana damar ve ondan paralel olarak uzanan yan damarlardan oluşur. Ve koyu yeşil renklidir. Çiçek sapı 10-20cm uzunluğunda olup üzerinde altın sarısı veya sarı renkli üçlü taç yapraktan meydana gelir. Ve gerisi koni olup ortada bir döllenme tozluğu bulunur ve sarı renklidir.
Yetiştirilmesi: Kurkuma tropik iklimde yetişen bir bitki olduğundan Tür*kiye’de yetişmez, fakat Akdeniz ve ege bölgesinin sıcak yörelerinde kışın içeri alınarak yetiştirilebilir. Süs bitkisi olarak yetiştirilen pembe çiçekli zerdeçal soğuğa dayanıklı olduğundan sıcak bölgelerde içeri almaya gerek kalmaz.
Hasat zamanı: Aralık ocak aylarında (yaprakları solduktan sonra) kök*leri sökülerek çıkarılır, yıkanır, 30-45 dakika haşlandıktan sonra gü*neşte kurutulur.

Birleşiminde: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.
Araştırmalar: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.
Tesir şekli: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre hazım rahatsızlıklarından; şişkinlik, tıkanma, mide bağırsak rahatsızlıkları, karaciğer safra rahatsızlıklarına karşı etkili olduğu, kandaki kolesterol ve lipidi düşürdüğü, radikalleri yok ettiği (antioksidatif), iltihapları önlediği ve prostoglandin üretimini azalttığı tespit edilmiştir.
b) Komisyon E’nin 30.11.1985 tarihli,223 nolu ve 01.09.1990 tarihli, 164 nolu monografi bildirisinde zerdeçalın hazımsızlık rahatsız*lıklarına etkili olduğu tespt edilmiştir.
c) Halk arasında, kandaki kolesterol ve lipit, şişkinlik, tıkanma, yağ*lanma(şişmanlık), karın ağrısı, baş ağrısı, ateş, üşütme ve arteriosk*leroza(yağlanma nedeniyle damar sertliği ve damar daralması) karşı kullanılır.
Çay: İnce kıyılmış zerdeçal kökü veya tozundan yarım kahve kaşığı(1,5-3g) demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edilerek 8-10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.
Çay Harmanları:

Homeopati: Zerdeçal kök tozundan 20g bir şişeye konur üzerine 80ml %70’lik alkol ilave edilir. 4-6 hafta bekledikten sonra süzülerek home*opati “Lurcuma Longa” ismi ile anılan tentür elde edilir. Yukarıdaki çay harmanlarında aynı şekilde tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 10-15 damla 4-6 hafta süreyle alınır.
Baharat: Zerdeçal kökü tozu genellikle baharat olarak kullanılır ve çok meşhur olarak kullanılan Curry’nin(köri) ana katkı maddesidir. Curry Hin*distan, Bangladeş, Pakistan, Endonezya ve Malezya’da farklı farlı karışımlardan olabilir.
Yan Tesiri: Aşırı miktarda alınması halinde bulantı ve kusma gibi rahatsızlıklara sebep olabilir, bu nedenle dozajını dikkatle ayarlamak gerekir.

Çok Yıllık

1-2m
5-9 Aylar
Ça,Ho,Na
Kökü

B) Cava Zerdeçal, Java Zerdaçal, Curcuma Xanthorrhiza ROXB
Büyük zerdeçal
Cava zerdeçalı hint zerdeçalı gibi olup yalnız daha büyüktür. Bu nedenle büyük zerdeçal diye de anılır. Çiçekleri öncekinden farklı olarak çiçek demetine dizilen çiçekleri kan kırmızısı veya kiremit kırmızı renkteki taç yapraklara sahiptir. Taç yapraklarının uç kısmının kenarı kırmızımsı geri kalanı koni şeklindedir. Kökleri yumru veya yumurta şeklindeki ana kök ve ondan çıkan parmak kalınlığındaki yan köklerden oluşur.

Birleşiminde: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.
Araştırmalar: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.
Tesir şekli: Geniş bilgi: Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp isimli kitabımızda mevcuttur.

Kullanılması:
a) Araştırmalara göre Cava zerdeçal kökü hazımsızlık rahatsızlıklarından şişkinlik ve tıkanmaya karşı etkili olduğu belgelenmiştir.
b) Homeopatide safra artırıcı ve iltihapları önlemek için kullanılır.
c) Halk arasında; hazımsızlık rahatsızlıklarından şişkinlik ve tıkanma, safra yetersizliği ve iltihaplı rahatsızlıklara karşı kullanılır.
Çay: Cava zerdeçal kökünün tozundan veya ince kıyılmış halinden yarım kahve kaşığı(2g) demliğe konur ve üzerine 300-400mlkaynar su ilave edildikten sonra 5-10 dakika demlemeye bırakıldıktan sonra süzülerek içilir.

Çay Harmanları:

Homeopatide: Cava Zerdeçal kökünün tozundan 20g bir şişeye konur ve üzerine 80ml %70’lik alkol ilave edilerek 4-6 hafta dinlenmeye bı­raktıktan sonra süzülerek homeopatide “Curcuma Xanthorrhiza” ismi ile anılan tentür elde edilir. Bu tentürden günde 3-5 defa 10-15 damla 4-6 hata süreyle alınır. Yukarıdaki çay harmanlarından da aynı şekilde tentür elde edilir ve kullanılır.
Yan Tesiri: Uzun süre ve yüksek dozajda alınması halinde mideyi tahriş edebilir.

0,5-1m
5-9 Aylar
Ça,Ho,Na
Kökü

C) Cedvar, Zitwer, Curcuma Zedoaria ROSC.
Molezya zerdaçalı

Cedvar 50-100cm boyunda yaprakları 40-60cm uzunluğunda 7-10cm eninde mızrak şeklindedir. Kökleri ana ve yan yumrulardan oluşur. Ana yumruları armut şeklinde ve yan kökleri parmak kalınlığında olup ana yumruya bitişik şekildedir. Çiçekleri 10-15cm uzunluğundaki koçana ba*şak şeklinde dizilmiş olan çiçeklerden oluşur. Çiçekleri 3-4cm çapında açık yeşil, kenarları kırmızımsıdır.
Birleşimi: Cedvar kökün birleşimindeki maddeler diğer iki türden ol*dukça çok farklıdır.
a) Eteryağ türevleri %1-1,5 arasında olup en önemlileri Seguiterpenalkoller; nerolidol, Sesguiterpenler; Zingiberen, α-Dinen, Curculon, Curzerenon(=Zeeloaron), Zedero, Curcumol ve Curdion’u sayabiliriz.
b) Çok az miktarda Curciminoit türevleri; Curcumin, p-Cumaroylferuloylmethan ve Di-p-cumaroylmethan içerir.
Kullanılması: Mide hastalıkları, sindirim bozuklukları, kolitler ve kramp*lara karşı kullanılır. Safrayı ve mide asidini artırır.
Yan Tesiri: Bilinen bir yan tesir yoktur.